Şarlatan Yolcusu ve Göç Edebiyatı: Çatışma Modeli bağlamında bir okuma

Özet

Orta Çağdan hemen sonra gelen Yeni Çağın başlarındaki bilimsel tartışmalarda şarlatanlar çok büyük bir önem taşırdı; çünkü o dönemde söz sahibi olan bilim insanları onları olumsuz örnekler olarak görür ve bu olumsuzlukları kullanarak bilim için ideal ölçütler saptarlardı. Bilimde bu şekilde “negatif figür” (Hole Rößler) olarak gösterilen şarlatanlar, edebiyatta daha çeşitli ve kompleks biçimlerde ortaya çıkmakta, hatta kimi zaman karizmatik kişilikler olarak tasvir edilmektedir. Bu durum özellikle şarlatan figürünün yoğun bir şekilde sahnelendiği Alman Edebiyatında 18. yüzyılın sonlarında, 19. yüzyılın başlarında görülmektedir. Aynı zamanda söz konusu devirde yazılmış eserlerdeki şarlatanların neredeyse hiçbirinin yerleşik yaşam insanı olmadığı göze çarpmaktadır. Bitmeyen yolculukları gibi bu bağlamda sürekli kıyafet değiştirmeleri ve rol yapmaları da onların kişiliklerine esrarengiz bir hava katmaktadır. Bu çalışmada, Christoph Martin Wieland, Friedrich Schiller ve Johann Wolfgang von Goethe’ye ait eserlerdeki şarlatan karakterinin farklı işlevleri irdelenecektir. Çalışmanın sonucunda şimdiye kadar gözardı edilmiş şarlatan figürüyle birlikte Göç Edebiyatı kapsamındaki araştırmalara yeni bir bakış açısı kazandırmak hedeflendirmektedir.

ABSTRACT IN ENGLISH

Charlatan Traveller and Migration Literature: A Reading with the Conflict Model 

At the beginning of modern times, charlatans emerged as of great importance to the scientific discourse of those spokesmen of the scholar community who use them as negative examples and thus define ideal standards for their profession. Charlatans were seen as “negative figures” (Hole Rößler) in science; however, the way they were judged in literature was more complex and varied, and, in some texts, they even seem congenial and charismatic. This phenomenon can be noticed in German literature especially around 1800 when the charlatan figure is used very often. Moreover, it is conspicuous that charlatans in literary depictions of this period generally have no home and travel around constantly. Furthermore, the fact that they change their clothing and camouflage permanently offers to their identity a mysterious dimension. In the field of studies designated as ,Literature and Migration’, this paper aims to provide interpretative perspectives and, in this respect, examines the issue concerning the poetic functions of charlatan travellers as rendered textually in a number of relevant passages chosen from the works of Christoph Martin Wieland, Friedrich Schiller, and Johann Wolfgang von Goethe.